Kapitał społeczny i ludzki jako niematerialny zasób rozwoju lokalnego w świetle badań ankietowych mieszkańców wsi województwa pomorskiego

W artykule przedstawiono terytorialne zróżnicowanie kapitału ludzkiego i społecznego na przykładzie obszarów wiejskich województwa pomorskiego ogółem, w podziale na gminy podmiejskie i pozostałe wiejskie oraz w podziale na regiony historyczne. Kapitał ludzki rozumiany jest jako zestaw wiedzy, umiejętności i kompetencji służących aktywności ekonomicznej. Kapitał społeczny to umiejętności współpracy międzyludzkiej w obrębie grup i organizacji, w celu osiągnięcia wspólnych interesów. Oba rodzaje kapitału stanowią istotny niematerialny zasób rozwoju lokalnego. W artykule skupiono się na przybliżeniu aspektów, które z uwagi na trudność pomiaru są pomijane w większości badań wykorzystujących dane wtórne. W tym celu wykorzystano dane pierwotne pochodzące z badania ankietowego na próbie 7,1 tys. osób (w tym 2,3 tys. mieszkańców wsi). Analizie poddano zagadnienia: wartości w życiu, zaufania do innych osób i instytucji, identyfikacji i związków z miejscem zamieszkania oraz postaw wobec pracy. Na podstawie uzyskanych wyników sformułowano trzy grupy wniosków: (1) zróżnicowanie badanych cech w układzie miasto–wieś nie było tak znaczne, jak pokazują najczęściej stosowane wskaźniki aktywności społecznej i przedsiębiorczości; (2) podmiejskie położenie, poza zjawiskami wprost zależnymi od korzyści aglomeracji, nie miało większego wpływu na badane cechy; (3) nie stwierdzono wyraźnych różnic w przekroju regionów historycznych, choć w jednym zaobserwowano pewne odmienności.