Czasopismo „Studia Obszarów Wiejskich” wydawane jest od 2001 roku przez Komisję Obszarów Wiejskich Polskiego Towarzystwa Geograficznego oraz Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk. W swoim założeniu publikuje artykuły naukowe z zakresu geografii wsi i rolnictwa, przestrzennego zagospodarowania obszarów wiejskich oraz rozwoju lokalnego.

W ciągu 18 lat funkcjonowania czasopisma na rynku wydawniczym opublikowanych zostało 50 tomów, spośród których 15 było monografiami, a 35 zbiorami zawierającymi 446 artykułów (z czego 52 w języku angielskim). Autorami wszystkich tekstów było ponad 200 autorów z polskich ośrodków naukowo-badawczych, ale również naukowców z wielu krajów Europy, Azji, Ameryki Północnej, Afryki i Australii. Liczba recenzentów również przekroczyła już 200 nazwisk.

Inicjatorem i pierwszym redaktorem czasopisma w latach 2001-2012 (tomy od 1 do 30) był prof. Jerzy Bański, a następnie funkcję tą od 2013 roku przejął dr Konrad Czapiewski (tomy od 31). Natomiast przez cały ten okres nad procesem redakcyjnym i wydawniczym czuwała Sekretarz Redakcji mgr Barbara Solon.

W okresie funkcjonowania czasopisma przechodziło ono wiele zmian zarówno technologicznych, organizacyjnych oraz merytorycznych. Pierwsze numery składane były w programie Word i powielane na matrycach drukarskich. Następnie rozpoczęto skład w coraz bardziej profesjonalnych programach graficznych, aż wreszcie od 2015 roku wychodzi ono w aktualnej formule ze zmienioną okładką i układem stron dostosowanym do standardów bibliometrycznych. Początkowo czasopismo stanowiło platformę publikacji artykułów przygotowywanych przez uczestników seminariów Komisji Obszarów Wiejskich PTG oraz pracowników IGiPZ PAN. Jednocześnie traktowane było jako seria wydawnicza i cechowało się dużą nieregularnością czasową (np. jeden numer w 2007 r. i pięć numerów w 2009 r.) oraz zmiennością formy (monografie i zbiory artykułów). W ostatnich latach zdecydowano się przyjąć stały reżim wydawniczy w postaci tylko tomów z artykułami wydawanymi cztery razy w roku. Niezmiennie każdy z tomów ma swojego redaktora merytorycznego. Każdorazowo wielkim wyzwaniem było i jest finansowanie czasopisma, gdyż każdy z tomów posiadał odrębne źródło. W rękach redaktora czasopisma i redaktora tomu pozostawało zgromadzenie odpowiednich środków zapewniających pokrycie kosztów przygotowania i druku tomu. Pod względem merytorycznym należy zauważyć stopniową ewolucję od tematyki ściśle geograficznej do prac na pograniczu geografii człowieka z dziedzinami pokrewnymi jak socjologia, ekonomia, architektura krajobrazu, geodezja i gospodarka przestrzenna. Równocześnie w początkowym okresie dużo większy udział stanowiły prace z tematyki rolniczej, podczas gdy współcześnie dominuje analiza różnych struktur i procesów zachodzących na wsi. Przez cały okres funkcjonowania czasopisma obecny był duży eklektyzm w zakresie skali badawczej – analizą poddawane były zarówno pojedyncze wsie, jak i struktury przestrzenne w układach ogólnokrajowych oraz sporadycznie nawet europejskich czy światowych.

Zamierzeniem Redakcji na następne lata jest dalszy rozwój czasopisma wyrażający się przede wszystkich ciągłym podnoszeniem jego wartości merytorycznej (już obecnie około 30% artykułów przesyłanych do redakcji nie jest ostatecznie publikowana) oraz zachowaniem najwyższych standardów edytorskich i bibliometrycznych. Głównym celem pozostaje wprowadzenie czasopisma do indeksowania w bazie naukowej Scopus.

W tym miejscu chciałbym serdecznie podziękować wszystkim członkom Komitetu Redakcyjnego i Rady Redakcyjnej za wspaniałą współpracę, autorom za chęć podzielenia się wynikami swoich badań na łamach czasopisma oraz recenzentom za społeczną pracę przy poprawianiu artykułów. Bardzo liczę na Państwa aktywność w przyszłości. Głęboko wierzę, że dotychczasowe dzieło w postaci pięćdziesięciu tomów czasopisma „Studia Obszarów Wiejskich” stanowi i w dalszym ciągu będzie stanowiło istotny wkład w rozwój geografii wsi, a kolejne numery przyniosą coraz bardziej intersujące interpretacje i holistyczne, wręcz modelowe, wyjaśnienia dynamicznie zmieniającej się polskiej wsi.

Konrad Czapiewski