Krajobraz wiejski jako projekt zbiorowy

W artykule podjęto rozważania nad znaczeniem sfery zbiorowych wyobrażeń dla zachowania ładu przestrzennego obszarów wiejskich. Celowość badania wynika z efektów przestrzennych transformacji ustrojowej w Polsce po 1989 roku. Rozwojowi pozarolniczego zagospodarowania i użytkowania obszarów wiejskich towarzyszy zjawisko dezintegracji przestrzennej, zanik lokalnych cech krajobrazu oraz wzrost zagrożeń ekologicznych i społecznych. Wynika stąd konieczność poszukiwania zintegrowanych metod i innowacyjnych narzędzi podtrzymujących i przywracających równowagę, spójność i różnorodność. Wnioskowanie oparto na przeglądzie badań. Zwrócono uwagę, że warunkiem kształtowania ładu przestrzennego na określonym terytorium jest wspólna dla społeczności lokalnej wizja rozwoju konstruowana w procesie mediacji. Poszukiwano jej podstaw
w ujęciach wiejskości, które wypracowała socjologia wsi oraz geografia humanistyczna. Następnie ukazano rolę partycypacji w negocjowaniu decyzji przestrzennych oraz rolę oddziaływania krajobrazu w kształtowaniu wyobrażenia terytorium. Zgromadzone argumenty doprowadziły do wniosku, że wizja rozwoju może powstawać w procesie partycypacyjnego zarządzania krajobrazem.